
سال های طولانی است که در خانهها به جز اجاق گاز، مایکروویو هم جا خوش کرده است. پختن و گرم کردن غذا با دستگاه های مایکروفر که بسیار آسان و سریع انجام می شود، جایگزین روش های پخت سنتی گشته است. با این وجود، ایمنی پخت غذا در مایکروفر همیشه مورد بحث بوده است. همچنین برای بسیاری از خانمهای باردار این سوال پیش میآید که اگر قرار است 9 ماه از هر اشعهای دور باشند آیا این شامل مایکروویو هم میشود یا نه
دلایل پیدایش مایکروویو:
ماهیت زندگی امروز ، سرعت میطلبد و دقت. کمبود وقت، مشغله زیاد، شرایط شغلی، آشنایی ناکافی با پخت انواع غذاها و توجه بیشتر به محفوظ ماندن هرچه بیشتر ارزش غذایی مواد خوراکی از جمله دلایلی است که در سال های اخیر راه دستگاه های مایکروویو یا اصطلاحاٌ مایکروفر را به درون آشپزخانه ها باز کرده است. این دستگاه ها در ابتدا ساده تر و اکثرا برای دوباره گرم کردن سریع غذاهای سرد استفاده می شدند اما اکنون به دستگاه هایی تبدیل شده اند که نه تنها امکان پخت انواع متنوعی از مواد غذایی را فراهم می کنند، بلکه برخی از آن ها با برخوردار بودن از قابلیت های دیگری مانند گریل و پخت با بخار، صرفه جویی در هزینه و فضای مورد نیاز برای خرید دستگاه های جداگانه را هم برطرف کرده اند. مزیت استفاده این دستگاه وقتی آشکارتر میشود که شما شاغل باشید و یک برنامه پخت غذا به دستگاه بدهید تا وقتی از سر کارتان به منزل برمیگردید، غذای شما پخته، حاضر و آماده باشد؛ یا وقتی گرسنه به منزل میرسید، غذایتان را سریع گرم کرده و میل نمایید.
مفهوم واژه ماکروویو :
مایکروویو از ترکیب دو واژه مایکرو یا میکرو(MICRO)، به معنی کوچک و ویو (WAVE)،به معنی موج تشکیل شده است و به معنای امواج با طول موج کوتاه و تعداد نوسانات (فرکانس) بسیار بالا می باشد. مایکروویو نوعی از امواج الکترومغناطیسی است، در واقع امواجی رادیویی با فرکانس بسیار بالا هستند. هر چه فرکانس تشعشع بالاتر رود، طول موج آن کمتر میگردد. فرکانس چنین امواجی، بین300 مگاهرتز تا چند گیگاهرتز در ثانیه می تواند باشد. برد چنین امواجی کوتاه بوده و در حد چند متر است، ولی میزان نفوذ آن ها نسبتاً بالا است. هر چه فرکانس بیشتر باشد، شدت نفوذ بیشتر ولی برد امواج، کوتاه تر می گردد این امواج ممکن است در برخورد با یک ماده، منعکس، منتشر یا جذب شود. مواد فلزی این امواج را کاملاً منعکس میکنند. اغلب مواد غیرفلزی مثل شیشه و پلاستیک امواج را از خود عبور میدهند و موادی که جاری آب هستند مانند غذاها و حتی انسان، انرژی این امواج را جذب میکنند. اگر سرعت جذب انرژی یک ماده بیش از سرعت از دست دادن آن باشد، دمای آن ماده بالا میرود.
امواج دارای طول موج کوتاه، هنگام برخورد به ماده، چنان موجب ارتعاش و تغییر قطب های منفی و مثبت موجود در آن می شوند که این جنبش بالای ملکول ها موجب به هم خوردن شدید آن ها و ایجاد اصطکاک در ملکول ها و در نهایت سبب گرم شدن آن ماده می گردد.
تاثیر اشعه مایکروویو :
مایکروویو ها با وجود داشتن مزایایی همچون سرعت حرارتدهی، حفظ طعم و رنگ غذا و حفظ مواد مغذی، همچنان عدهای در مورد تاثیر منفی امواج این دستگاه دچار تردید هستند. این دستگاهها با ساطع کردن امواج باعث میشوند تا ملکولهای آب داخل مواد سریعتر گرم شوند. بدیهی است که این امواج از داخل دستگاه مایکروویو خارج نشده و بر افرادی که در نزدیکی آن قرار دارند، اثر منفی ندارد. نکته قابل توجه اینکه کلیه لوازم مورد استفاده در آشپزخانه پیش از عرضه به بازار از لحاظ ایمنی مورد بررسی قرار میگیرند و از این رو، میتوان از لحاظ عدم تشعشع امواج از دستگاه مایکروویو اطمینان حاصل کرد.
شرکت های تولید کننده دستگاه مایکروفر باید مطمئن شوند که جداره در دستگاه از خارج شدن اشعه جلوگیری کند. هرچند هنوز هیچ دلیل پزشکی قطعی برای اثبات خطرناک بودن این دستگاه وجود ندارد اما دستگاههای کهنهتر و نامرغوب میتوانند خطرزا باشند و امکان خارج شدن اشعه از داخل آنها وجود دارد.
چرا نباید اجسام فلزی در مایکروویو قرار داد:
شاید فکر کنید که با قرار دادن فلزات درون مایکروویو ممکن است آتشسوزی یا انفجاری رخ دهد و یا حداقل فر گرانقیمت خود را از دست بدهید اما همیشه این اتفاق رخ نخواهد داد، برخی از فلزات مناسب قرار داده شدن در امواج مایکروویو هستند علاوه بر آن اکثر قسمتهای خود دستگاه نیز از آلومینیوم ساخته شدهاند. آلومینیوم هم نوعی فلز است که در سینیهای مخصوص گرم کردن غذا بهکار میرود و آنچنان داغ میشود که میتواند بدون ایجاد جرقه غذای شما را آماده (یا حتی برشته) کند. اما سایر لوازم فلزی چطور؟ قاشق، چنگال و چاقو؟
فلز نوعی رسانای الکتریسیته میباشد، رسانایی برای میلیونها الکترونی که آزادانه حرکت میکنند. اما آنچه برای جلوگیری از جرقهزدن هنگام قرار دادن لوازم فلزی درون مایکروویو باید به آن توجه کنیم، شکل آنهاست. حتماً این جمله را شنیدهاید که میگویند: «ایرادی نداره اگه قاشق رو بذاری تو دستگاه، اما یادت باشه هیچوقت چنگال رو داخل نذاری.» این گفته صحت دارد، البته بهتر است بگوییم قرار دادن قاشق داخل دستگاه تا حدودی امنتر از چنگال است. تا بهحال به خود واژه Microwave به معنای «ریز موج» دقت کردهاید؟ این ریز موجها در حقیقت شکلی از پرتوهای الکترومغناطیس میباشند و بین دو دیوارهی دستگاه در حال حرکت هستند؛ توسط آب، چربی، قند موجود در غذای شما جذب شده و نهایتاً آن را گرم میکند. حال اگر قطعهای فلزی را درون دستگاه قرار دهید، این ریز موجها باعث حرکت الکترونهای فلز خواهند شد که نتیجه این حرکت جرقه و گرما خواهد بود. در علم فیزیک دلیل این امر «تجمع الکترونهای باردار» نامیده میشود. حرکت ریز موجها باعث تمرکز و تجمع الکترونها در لبهها و گوشهای جسم فلزی میشود. هنگامی که این ذرات در فواصل کوتاه توسط نیرویی الکتریکی یا همان «ولتاژ» به سمتی حرکت داده میشوند موجب خروج الکترونها از قوس بالا یا لبهی فلز شده و در نهایت به جرقههایی ختم میشود.
از چه ظرفی برای گرم کردن غذا در مایکروفر باید استفاده کرد ؟
امروزه ظروف فراوانی با برچسب «قابل استفاده در مایکروفر» در معرض فروش هستند، اما اینکه برای کنترل کیفیت و سلامت آنها از کدام استاندارد استفاده شده است و یا باید استفاده شود به طور دقیق مشخص نیست. برخی ظروف پلاستیکی غیر استاندارد، هنگام تماس با مواد داغ، پلیمرهای شیمیایی منتشر می کنند که برای بدن انسان ایجاد مسمومیت می کنند و مصرف غذاهای گرم شده در این ظروف را خطرناک می کنند. به همین دلیل توصیه نمی شود غذا یا نوشیدنی های داغ را در ظروف پلاستیکی نگهداری و یا سرو کرد. فقط ظروفی که مخصوص مایکروفر هستند، باید در این دستگاه استفاده شوند. ظروف پلاستیکی معمولی برای استفاده در مایکروفر مناسب نیستند زیرا با حرارت بالای مایکروفر، ساختار شیمیایی این ظروف تغییر می کند و مواد سمی وارد غذا می شود. برای گرم کردن غذاهای چرب، ظروفی شیشه ای به پلاستیکی ارجحیت دارند. ظروف فلزی یا دارای روکش فلزی و نیز فویل های آلومینیومی برای استفاده در مایکروفر مناسب نیستند زیرا اشعه مایکروفر را منعکس می کنند و ممکن است به خود دستگاه نیز آسیب برسانند.
نظرات