قدم اول: لنز را تمیز کنیم

مشکلی که تمام عکاسان منظره با آن مواجه هستند گرد و خاک و شن و ماسه و قطرات آب و غیر است. هر زمان که تجهیزات عکاسی را در مناظری که میخواهیم از آن عکاسی کنیم به کار می گیریم مطمئنا کثیف می شود و هیچ وقت، هیچ چیز به اندازه عدسی لنز کثیف نمیشود. اگر باور نمی کنید کافی است بعد از چند ساعت عکاسی نگاهی به عدسی خود بیاندازید. حال اگر لنز کثیفه خود را رو به آفتاب بگیرید حتی کوچکترین ذرات خاک مکدر بر روی تصویری که دوربین ثبت می کنند نمایان می شود. این امر بارها برای من اتفاق افتاده و دوست دارم شما از اشتباه های من درس بگیرید. البته که می توانیم ضرات را با ویرایش اصلاح کرد و از بین برد ولی با پاک کردن عدسی لنز می توان در زمان و کیفیت صرفه جویی به‌سزایی کرد. با وجود این که این کار قسمتی از تمرینات تنظیمات دوربین به شمار نمی‌آید اما می‌توان گفت در اصول عکاسی مناظره غروب آفتاب این اولین مرحله قابل ذکر است پس به دنبال داشتن لوازم پاک کننده در کیف دوربین امری الزامی است.  لوازم مثل دستمال میکروفیبر مخصوص لنز دستمال های مرطوب مخصوص لنز خودکارهای لنز و راکت بلوور.

قدم دوم: استفاده از سه پایه

شاید اکثر مواقع بدون سه پایه نیز عکاسی از غروب آفتاب مقدور باشد ولی عادت به استفاده از سه پایه مزایای بسیاری را می تواند به همراه داشته باشد. استفاده از سه پایه معمولاً از سرعت عمل شما  می کاهد ولی این به خودی خود یک نکته منفی به حساب نمی آید. زمانی که از سه پایه استفاده می‌شود ناخودآگاه به ترکیب بندی عکس توجه بیشتری میشود. بعد از دستیابی به ترکیب بندی مناسب می‌تواند تمرکز را معطوف نوردهی کرد. توجه به نوردهی، موردی چالش برانگیز در عکاسی از غروب آفتاب است و کمک زیادی به ثبت عکسی زیبا میکند. البته باید توجه داشت که سه پایه را به شکلی در زمین قرار دهید که بتوانید بعد از گرفتن عکس مورد نظر زاویه خود را تغییر دهید و جابجا شوید. ارتفاع دوربین را در تا حد امکان بالا تر از زمین ببرید و همچنین نزدیک به سطح زمین در پایین ترین ارتفاع ممکن عکاسی کنید، با این کار می توانید عکس های متنوع ای در اختیار داشته باشید تا اینکه مثلاً با ۵۰ عکس یکسان از یک ارتفاع به خانه برگردید.
با پایین رفتن آفتاب به هنگام غروب نور به سرعت مصرف می‌شود و این خود دلیل موجه دیگری است برای استفاده از سه پایه. مه شدن سریع نور به این معناست که سرعت شاتر شما پایین می‌آید و در این شرایط نمی‌توان دوربین را بادست ثابت نگه داشت. اگر دوربین روی سه‌پایه باشد دیگر نگران لرزش دست نخواهید بود. البته لازم به ذکر است که در سرعت های پایین شاتر باید به اشیایی که ممکن است در پیش زمینه اکشن شما متحرک باشند، دقت بیشتری باید کرد. برای مثال درختانی که باد آنها را در پیش زمینه تکان میدهد در سرعت پایین شاتر باعث ایجاد لرزش یا موشن بلر نشود.

قدم سوم: واید عکس بگیرید و بعد ان زوم کنید

در عکاسی از غروب آفتاب و در کل عکاسی از مناظر ما معمولاً به دنبال چشم اندازی واید وسیع هستیم. فاصله کانونی ۱۴ تا ۲۴ میلیمتر نقطه آغاز خوبی است تا هر چیز که مد نظر شماست در ترکیب بندی جا شود. اگر با زاویه ای واید تر و وسیع تر عکاسی کنید می‌توانید غروبی دراماتیک تر ثبت کنید. برای داشتن عکس های دراماتیک میتوانید پس از ثبت عکس با لنز واید لنز خود را عوض کنید و از لنز لزوم نیز استفاده کنید. از فاصله‌های کانونی متفاوت استفاده کنید و سعی کنید قسمت های متفاوتی از صحنه را با حضور آفتاب در آنها ثبت کنید. سعی کنید اشیای متفاوت را در برابر نور آفتاب به حالت ضد نور در بیاورید. تنها میزان خلاقیت شماست که می تواند شما را محدود کند زیرا که هیچ فاصله کانونی قانونی وجود ندارد. پس کاری را انجام دهید که فکر می کنید صحیح است.

قدم چهارم: با فرمت خام عکس بگیرید

به غیر از بعضی موارد استثنایی که عکاسی با فرمت jpg توصیه می شود عکاسی با فرمت خام کار منطقی تر است خصوصا در عکاسی منظره. فرمت gpx تنها در شرایطی استثنایی مثل وقتی که نمی توانید یا نمی خواهید عکس خود را بر روی کامپیوتر پردازش کنید توصیه می‌شود. به شخصه ویرایش عکس بر روی کامپیوتر را نیمی از لذت عکاسی میدانم. این کار به من فرصت کشف جنبه های خلاقانه را در عکسی که گرفته ام می دهد. عکاسی با فرمت خام تمام اطلاعات عکس را هرس می کند و دستم را در ویرایش عکس ها بسیار باز می گذارد. این هم خیلی می‌تواند حائز اهمیت باشد به خوشبختی از صحنه های دراماتیک مثل غروب آفتاب عکاسی می شود.

قدم پنجم: تنظیمات دوربین خود را بر روی حالت اولویت دیافراگم قرار دهید

این قدم شاید از جهاتی قابل بحث و جدل باشد ولی بگذارید بیان کنم که نباید حتما روی حالت دستی عکاسی کنید تا عکاس تلقی می شوید. البته این حرف بدین معنا نیست که نباید روی حالت دستی عکاسی کرد، ولی حالت اولویت دیافراگم نقطه آغاز خوبی است و در عکاسی غروب آفتاب حالتی مناسب است. در اکثر دوربین ها برای دستیابی به حالت اولویت دیافراگم باید دکمه چرخشی حالت دوربین را به روی a av چرخاند ولی ممکن است که در بعضی دوربین ها این حالت با روشی متفاوت تنظیم شود. به هرحال کارایی این حالت در تمام دوربین های یکسان است اولویت دیافراگم یعنی میتوانید دیافراگم را در جایی که دلخواه شما است تنظیم کنید و دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر را تنظیم کند تا نور دهی مطلوب به دست آید. در این حالت دیافراگم تنها در صورتی که شما بخواهید تغییر خواهد کرد و این می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد زیرا که دیافراگم مشخص می کند که چه مقداری از صحنه واضح باشد و نیز کمک می‌کند تا سیر استار باسط به دست آید.

قدم ششم: دیافراگم را روی عددی بزرگ تنظیم کنید یا از دیافراگم های بسته تر استفاده کنید

دیافراگم مفهومی گیج کننده دارد این شاید به این خاطر باشد که ارقام و اعداد یا شماره f در اصل ارقامی کسری هستند. یعنی هر چه شماره f شما افزایش یابد در اصل به رقم ای کوچک تر دست می یابید. همانطور که گفتم دیافراگم مفهومی گیج کننده دارد. تنظیمات دیافراگم در اصل عمر میدان یا میزان وضوح صحنه را مشخص میکند. در مورد عکاسی منظره معمولا تمام صحنه باید واضح یا فوکوس باشد. این یعنی شماره دیافراگم باید رقمی بزرگ باشد مثلاً f/11, f/13, f/16. هرچند اگر شما بالاتر باشد دیافراگم کوچک تر خواهد شد. عدد ده بالا همچنان باعث می‌شود تاثیر استار باسط به وجود بیاید. البته باید بیان شود که ارقام بالا تر از ۱۶ باعث ایجاد دیستراکشن می‌شود که از وضوح عکس می کاهد. البته بشخصه در بعضی از مواقع از ارقامی مانند هیجده یا ۲۲ استفاده می کنم پس خیلی نگران این مساله هم نباشید. باید بیان کنم که شدت کاهش وزن به لنز ای هم که از آن استفاده می کنید بستگی دارد.

قدم هفت: ISO را پایین نگه دارید

وقتی ISO پایین باشد پارازیت کمتری در عکس پدیدار می‌شود که باعث می شود تصویر شفاف تر و تمیز تر به نظر برسد. میزان پارازیت در پایین‌ترین حدی که در تنظیمات دوربین شما ممکن است را کاهش دهید که معمولاً ۱۰۰ یا ۲۰۰ است. البته در بعضی شرایط به ‌صورت استثنایی نباید ISO را تا این حد پایین بیاورید که بعد از به آنها خواهیم پرداخت.

قدم هشتم: حواستان به سرعت شاتر باشد

بعد از تنظیم دیافراگم و ISO حالا نوبت شاطر است. این سه مورد ستون های اصلی عکس شما هستند. ISO شاتر و دیافراگم نور تصویر شما را می سازند. اگر در حالت اولویت دیافراگم عکاسی می‌کنید دوربین شما به صورت خودکار شاتر را تنظیم خواهد کرد. البته هنوز باید حواستان به سرعت شاتر باشد که سرعت مناسبی داشته باشد و احیاناً سرعت شاتر برای شرایطی که در آن عکاسی می‌کنید زیادی کم نباشد. شاید لازم شود برای جلوگیری از تاری حرکت شدن تصویر به علت وجود اشیاء متحرک در پیش زمینه یا لرزش دست به علت نداشتن سه پایه سرعت شاتر را افزایش دهید.

اگر چنین عکسی از غروب آفتاب مخصوصا زمانی که خود منبع درون کادر باشد، دامنه پویای وسیعی را در بر میگیرد. به بیانی ساده تفاوت بسیار زیادی بین ارزش رنگی روشن ترین و تیره ترین قسمت عکس به وجود می آید. در اکثر مواقع دامنه پویایی از حدی که دوربین به تواند آن را ثبت کنند بیشتر است. اگر نوردهی را بر روی روشن ترین قسمتهای کارت تنظیم کنید باعث می شود سایه های شما کاملا سیاه شود و زمانی که سعی بر تنظیم نوردهی روی سایه ها می کنید باعث می‌شود آسمان اصطلاحاً سوخته شود و جزئیات عکس از بین برود. در چنین شرایطی عکاسی با نوردهی های متفاوت از یک صحنه  کمک بسیار زیادی به ما خواهدکرد.

عکاسی روی حالت نوردهی نموداری، معمولا کار دشواری نیست. بشخصه فکر می‌کنم که اکثر دوربین های مدرن DSLR یا دوربین‌های بدون آینه به صورت خودکار نوردهی نموداری را اعمال میکند. ولی باز هم به دفترچه راهنمای دوربین خود سر بزنید تا روش صحیح این حالت را بیاموزید. پیش فرض این است که با ۳ نوردهی متفاوت عکاسی شود. یکی از عکس های شما نوردهی صحیحی دارد دیگری کم نور under exposed و آخری پر نور over exposed می باشد. میزان کم نوری یا پر نوری دو حالت اخیر را می توان در خود دوربین مشخص نمود. بعضی از دوربین ها به شما اجازه می دهد به جای سه عکس، نوردهی نموداری پنج، هفت یا نه عکس ثبت کنید، ولی معمولاً همان سه عکس کافی است. بعد از ثبت عکس های نوردهی نموداری می توان از طریق photo merge hdr light room یا دیگر نرم افزارهایHDR این عکس‌ها را ترکیب کرد و به عکس واحد با نوردهی مناسب دست یافت.
نکته: تکنیکی پیشرفته تر برای ثبت کامل‌تری از دامنه ی پویایی با نوردهی نموداری از اصطلاحا بهینه سازی ماسکهای  luminosity در فتوشاپ است.

قدم نهم: از LCD دوربین برای ترکیب بندی و عکاسی استفاده کنید.

در عکاسی از غروب آفتاب معمولاً مجبوریم دوربین راه مستقیما به طرف منبع نور بگیریم. پس بهتر است مستقیماً از طریق Visor به آفتاب نگاه کنید تا مبادا چشمانتان آسیب ببیند. اینجاست که LCD دوربین به کمک شما می آید. اگر دوربین شما LCD متحرک داشته باشد می توانید به راحتی عکس هایی از زاویه پایین تر بگیرید بدون اینکه مجبور باشید روی زمین دراز بکشید.

قدم دهم: صبور باشید

این قدم جزئی از تنظیمات دوربین نیست ولی به همان اندازه مهم است. بعد از این که آفتاب از خط افق پایین رفت بلافاصله محل عکاسی را ترک نکنید. همانطور نور و رنگ هایی که در آسمان دیده می‌شود را نگاه کنید و به آنها دقت کنید و بازهم عکس بگیرید. معمولاً بهترین نور زمانی به وجود می آید که آفتاب با افق بدرود گفته است. مخصوصاً اگر شانس شما زیاد باشد و چند تکه ابر نیز نزدیک خط افق باشند و انعکاس نور و رنگ در آنها به خوبی مشاهده شود. من این درس را زمانی آموختم که بعد از وداع آفتاب با صحنه، دوربین خود را جمع کردم و در راه بازگشت به خانه، انفجاری از رنگ و نور را در آسمان دیدم. اما امروز دیگر انقدر در صحنه می مانم تا آسمان تیره شود و دیگر نور و رنگی وجود نداشته باشد.

مثال هایی از تنظیمات عکاسی غروب آفتاب:

این عکس غروب آفتاب در بندر اورگون گرفته شده است.  قرار دادن آفتاب بین شکاف‌های موجود در صخره ها کمک کرد تا تاثیر تشویق یا ستاره ای به دست آید:

-سرعت شاتر: ۱/۱۳ ثانیه
-دیافراگم: f/۲ ۲
– ایزو: ۱۰۰
– فاصله ی کانونی : ۲۸ میلیمتر

عکس فوق از صخره های یادبود کانزاس غربی میانی گرفته شده است. ابر های حجیم روی خط افق جلوی آفتاب را گرفته بودند ولی زمانی که هنوز آفتاب لبه ابر ها را درخشان نشان می‌داد این عکس گرفته شد:

سرعت شاتر: ۱/۲۰۰ثانیه
-دیافراگم : f/۱ ۱
– ایزو: ۱۰۰
– فاصله ی کانونی : ۱۲ میلیمتر(۱۸ میلیمتر)

عکس فوق را از حیاط جلویی خانه ام در پاییز گذشته گرفتم. دوربین را روی سه پایه نصب کردم و نزدیک به زمین قرار دادم تا پیش زمینه ای از برگ های پهن شده روی زمین داشته باشم‌. این عکس پس از ورود به کامل آفتاب و گذاشتن آن از اکو گرفته شد و همانطور که می بینید رنگ های آسمان تازه داشتند خود را نشان می دادند:

سرعت شاتر: ۱ ثانیه
-دیافراگم: f/۲ ۲
– ایزو: ۲۰۰
– فاصله ی کانونی : ۱۰میلیمتر (۱۵ میلیمتر)

برای امتحان کردن کارهای جدید در عکاسی از غروب آفتاب مردد نباشید. در عکس فوق من زوم کرده ام و گیاهی که ملاحظه میکنید را در مقابل نور آفتاب قرار دادم تا عکس فوق به دست آید:

سرعت شاتر:۱/۵۰۰ثانیه
-دیافراگم: f/۸
– ایزو: ۴۰۰
– فاصله ی کانونی : ۴۰۰ میلیمتر

نتیجه گیری اصول عکاسی از غروب آفتاب

عکاسی از غروب آفتاب می‌تواند کاری بسیار لذت بخش باشد بهترین مزیت این نوع عکاسی این است که برای گرفتن چنین عکس‌هایی نیاز به طی مسافت زیادی ندارید. معمولا هر روز غروب آفتاب در مکانی نزدیک شما به شکلی رخ میدهد که بتوانید از آن عکاسی کنید حتی در حیاط پشتی خانه خود. پس دوربین تان را در بیاورید و از قدم های فوق ایده بگیرید. مثل هر نوع عکاسی دیگر تکرار و تمرین باعث پیشرفت شما می‌شود. همچنین با افزایش مهارت شما در این نوع عکاسی که بسیار دم دست و مهیا است اعتماد به نفس شما افزایش می یابد و همین امر باعث می شود به قصد عکس گرفتن از جای خود بلند شوید و سفر کنید.